Studije pokazuju da je PCOS odgovoran za čak 80% slučajeva anovulacija vezanih uz neplodnost, što ga čini važnim čimbenikom s utjecajem na reproduktivno zdravlje žena.

Visoki postotak dismetaboličkih poremećaja, koji se javljaju u sklopu ovog sindroma, povećava rizik od kasnije pojave metaboličkih i kardiovaskularnih bolesti, koji imaju dugoročne posljedice po zdravlje.

Više od 66% žena imaju povećani BMI i centralnu debljinu

U 50-70% slučajeva je prisutna inzulinska rezistencija

15-36% žena imaju tip 2 dijabetes

50-60% žena imaju poremećaj metabolizma lipida (dislipidemija)

Kvaliteta života ovih žena je značajno smanjena, a kronične endokrinološke i metaboličke poremećaje koji su dio ovog sindroma u velikoj mjeri utječu i na psihičko zdravlje pacijentica, te mogu dovesti do niz psiholoških poremećaja, te do anksiozno-depresivnog sindroma.

Koji je uzrok sindroma policističnih jajnika?

Etiologija ovog sindroma je multifaktorijalna, smatra se da ulogu igraju intrauterini i genetski čimbenici, te faktori okoliša.

Najnovija istraživanja pokazuju da se radi o poligenetskom sindromu u kojem su uključeni geni koji su odgovorni za sintezu, transport i regulaciju androgena u organizmu, ali i geni koji su uključeni u regulaciju metabolizma inzulina.

Kao rezultat, javlja se prekomjerna produkcija muških hormona (androgena) u organizmu, te inzulinska rezistencija koja ima ključnu ulogu u patogenezi ovog sindroma.

Životni stil i životne navike koji promoviraju debljinu, te sjedilački način života u konačnosti dovode do začaranog kruga u kojem se često ove pacijentice nađu.

Inzulinska rezistencija, kako ona nastaje i zašto je važna?

Inzulinska rezistencija označava smanjenu perifernu osjetljivost stanica na inzulin, koja nastaje kao rezultat smanjene osjetljivosti na glukozu koja se nalazi u krvotoku, pa je potrebna veća količina inzulina kako bi glukoza mogla ući u stanicama i biti iskorištena kao izvor energije.

Poremećaj inzulinemije kod PCOS-a je rezultat:

• Promjene osjetljivosti stanica na inzulin
• Poremećaj signalnog puta-abnormalna aktivnost epimeraze
• Poremećaj aktivnosti inzulinskog receptora
• Poremećaj broja receptora za inzulin
• Disfunkcija beta stanica gušterače

Inzulinska rezistencija se javlja kod:

60-75% pretilih žena s PCOS-om

18-30% žena normalne tjelesne težine s PCOS-om

Kako liječiti pacijentice s PCOS i inzulinskom rezistencijom?

Najnovije smjernice za sindroma policističnih jajnika također govore o kompleksnosti ovog sindroma, te ističu važnost individualnog pristupa u liječenju svake pacijentice.

Terapijski pristup se temelji na pravilno postavljanju dijagnoze i fenotipa pacijentice, te na procjeni reprodukcijskih i metaboličkih rizika:

1.

Metformin (antidijabetički lijek) je dobro ustanovljena opcija kod pacijentica s inzulinskom rezistencijom i hiperinzulinemijom, te kod pacijentica koje imaju metaboličke rizike, koje su pretile i kod kojih dijeta i promjena životnih navika ne daju učinkovite rezultate. Nedostatak njegove primjene su nuspojave koje se javljaju prilikom upotrebe većih doza lijeka, od kojih su najizraženije smetnje vezane za gastrointestinalni sustav (nauzeja, povraćanja, dijareja), te deficit vitamina B 12.

2.

Integrativna terapija sa inozitolima (mioinozitolom i D-hiroinozitolom),  koja je po prvi put uključena u novim smjernicama za PCOS sa snažnim dokazima o učinkovitosti

Što su to inozitoli?

To su alkoholni šećeri, koji su dio stanične membrane. U organizmu postoje u obliku 9 različitih stereoizomera, od kojih su najznačajniji mioinozitol i D-hiroinozitol, koji sačinjavaju preko 99% inozitola u organizmu.

Mioinozitol u organizmu pod utjecajem enzima epimeraze, koja je ovisna o inzulinu, pretvara se u D-hiroinozitol. Ono što je specifično je to da svako tkivo ima optimalni omjer MI/DCI koji podržava specifičnu funkciju tog tkiva.

Mioinozitol i D-hiroinozitol su uključeni u brojnim procesima u organizmu, te imaju ulogu drugog glasnika u signalnim putevima koji su značajni za patofiziologiju PCOS-a:

• Igraju ulogu u prijenos signala za FSH
• Igraju ulogu u prijenos signala za inzulin

Kod žena koje boluju od ovog sindroma i koje imaju inzulinsku rezistenciju postoji poremećen odnos MYO/DCI:

• na razini jajnika imamo veću količinu DCI koji promovira produkciju androgena i zastoj u rastu folikula
• u cirkulaciji je smanjena koncentracija DCI što na periferiji dovodi do poremećaja sinteze glikogena i razgradnje glukoze i u konačnosti dovodi do hiperglikemije i hiperinzulinemije, te inzulinske rezistencije

Cilj terapije je uspostaviti i vratiti normalni omjer MYO/DCI kako na razini jajnika tako i na periferiji, što će dovesti do normalizacije hormonskog statusa, uspostavljanja ovulacije i regulacije menstrualnog ciklusa, te do poboljšanja metaboličkih parametara kod pacijentica.

Što možemo zaključiti?

Sindrom policističnih jajnika „nije lako za izliječiti“, niti za njega postoji magična pilula.

Tretman se svako temelji na individualnim karakteristikama pacijentica, te na procjeni reproduktivnih i metaboličkih rizika.

Kod pacijentica koje su pretile i imaju inzulinsku rezistenciju, preporučuje se integrativni tretman s dodatcima prehrane mioinozitol i D-hiroinozitol u kombinaciji s promjenom prehrane i životnih navika.

Kombinacija MYO/DCI:

• poboljšava metaboličke puteve kod pacijentica s PCOS
• poboljšava ovarijsku funkciju i kvalitetu jajnih stanica
• smanjuje hiperandrogenizam i inzulinsku rezistenciju